Dokazaću da je pitanje secesije mnogo složenije nego što mnogi misle i da čak i razgovor o tome može imati opasne posljedice.
Viši saradnik na polju politike jugoistočne Evrope na Londonskoj školi ekonomije i političkih nauka, James Ker-Lindsay, u svom videu na YouTube kanalu “Independent Thinking”, koji se bavi međunarodnim odnosima, nezavisnošću i porijeklom zemalja, iznio je rezultate istraživanja na ovu temu.
Ker-Lindsay objašnjava da je nakon raspada Jugoslavije i potpisivanja Dejtonskog sporazuma, Republika Srpska (RS) prihvatila reintegraciju u Bosnu i Hercegovinu, ali uz visok nivo autonomije. Tokom narednih deset godina, činilo se da je Bosna i Hercegovina na putu oporavka, sa sprovođenjem mnogih važnih reformi, uključujući vojnu reformu. Međutim, u posljednjih 15 godina došlo je do stagnacije, a Bosna i Hercegovina je ušla u regresiju.
Napori na sprovođenju ustavne reforme nisu dali željene rezultate, a politički jaz između predstavnika različitih zajednica se produbio. Ker-Lindsay ističe da su tvrdnje o mogućem raspadu države posebno destabilizirajuće. Vođstvo bosanskih Srba često ponavlja fraze o mogućoj secesiji RS-a ili njenom ujedinjenju sa Srbijom, ali Ker-Lindsay smatra da su šanse za to veoma male.
Postoje ozbiljne pravne prepreke za secesiju. Prema Dejtonskom mirovnom sporazumu, RS-u je izričito zabranjeno otcjepljenje od BiH, što je potvrđeno rezolucijama UN-a i Međunarodnim sudom pravde. Jednostrana deklaracija nezavisnosti bila bi protivna međunarodnom pravu i ne bi dobila značajniju podršku međunarodne zajednice, uključujući SAD i EU.
Osim pravnih prepreka, RS bi se suočila i sa praktičnim posljedicama. Svaka deklaracija o nezavisnosti dovela bi do ekonomskih sankcija protiv RS-a, a EU bi najvjerovatnije ograničila sve poslovne i trgovinske aktivnosti s entitetom. Granice sa ostatkom BiH i Hrvatske bile bi zatvorene, a međunarodni avio-saobraćaj obustavljen. RS bi, da bi preživjela, tražila podršku druge države, ali je malo dokaza da bi Srbija podržala pokušaj formiranja nezavisne države ili ujedinjenja sa RS.
Podrška Srbije secesiji RS-a bi imala ogromne posljedice za Srbiju, uključujući ekonomske sankcije i gubitak međunarodnog ugleda. Takođe, malo je vjerovatno da bi Rusija ponudila podršku, jer ne bi imala direktne praktične koristi od takvog poteza i ne bi mogla pružiti direktnu pomoć RS-u.
Ker-Lindsay zaključuje da, iako je jednostrana deklaracija nezavisnosti osuđena na propast, sam razgovor o secesiji destabilizuje državu. Konstantno ponavljanje najava o destabilizaciji dovoljno je da stvori nesigurnost i napetost.
James Ker-Lindsay je autor knjige “Kosovo: Put do osporavane državnosti na Balkanu” i ističe da je čak i razgovor o secesiji opasan jer destabilizuje cijelu regiju.
