Odnosi između Evropske unije i Izraela posljednjih sedmica postali su posebno zategnuti, a dodatnu napetost izazvale su izjave Haima Regeva, izraelskog ambasadora pri EU, koji napušta tu poziciju. Njegov javni nastup bio je prepun oštrih poruka upućenih evropskim liderima, upozorenja na posljedice koje bi eventualne sankcije protiv Izraela mogle izazvati, ali i tvrdnji koje su naišle na snažan odjek među diplomatskim krugovima.
Regev je u intervjuu za portal Politiko ustvrdio da je Izrael „idealni partner“ Evropske unije, nazivajući optužbe na račun izraelskog postupanja u Pojasu Gaze neosnovanim. Istakao je kako bi Evropa, ukoliko uvede kaznene mjere protiv Izraela, najviše naštetila sama sebi, jer bi time izgubila priliku da utiče na događaje na Bliskom istoku. Smatra da bi sankcije uništile godine mukotrpno građenog partnerstva i umanjile ulogu EU u budućim političkim procesima u regiji.
Posebno je naglasio da bi suspenzija Izraela iz programa Horizon Evropa ili prekid trgovinske saradnje bio znak slabosti i pogrešne političke kalkulacije. Po njegovim riječima:
-
„Evropa neće imati više nikakav uticaj na Bliski istok ako krene putem izolacije Izraela.“
-
„Pritisci i prijetnje nikada nisu dali rezultate, niti će ih dati ubuduće.“
U tom kontekstu, izraelski diplomata je uputio i direktnu kritiku prema više članica EU, uključujući:
-
Irsku
-
Holandiju
-
Španiju
-
Sloveniju
Ove države je optužio za pretjerano fokusiranje na ljudska prava, nazvavši njihovu zabrinutost „opsesijom“. U njegovom obraćanju posebno je oštro reagovao na Sloveniju, poručivši da zemlja koja je tek 44 godine mlađa od izraelske demokratije nema pravo držati lekcije o demokratiji i vladavini prava.
U vezi sa situacijom u Gazi, Regev je odbacio tvrdnje da civilno stanovništvo pati od gladi ili masovnog kršenja prava. Takođe je ponovio da je dopisnik Al Jazeere koji je ubijen u izraelskom napadu bio povezan sa terorističkim aktivnostima, naglašavajući da su optužbe na račun Izraela politički motivisane i nedovoljno potkrijepljene činjenicama.
Evropska komisija, s druge strane, već je pokrenula diskusije o mogućoj suspenziji dijelova Sporazuma o pridruživanju s Izraelom, pozivajući se na kršenje ljudskih prava. Iako taj prijedlog još nije formalno usvojen, sve više članica podržava ideju da EU mora poslati jasnu poruku o svojim vrijednostima, uključujući:
-
Poštivanje međunarodnog humanitarnog prava
-
Zaštitu civila u ratnim zonama
-
Odgovornost za vojne operacije
Ipak, neke države poput Njemačke i dalje se protive ovakvim mjerama, ukazujući na istorijsku odgovornost i važnost odnosa sa Izraelom.
Regev je govorio i o porastu antisemitizma u Evropi, izražavajući zabrinutost da su kritike Izraela često izgovor za napade na Jevreje. Prema njegovim riječima, situacija je zabrinjavajuća:
-
„Nije više sigurno biti Jevrejin u Evropi.“
-
„Vidimo porast napada, optužbi i javne netrpeljivosti.“
Upozorio je da se evropska društva opasno približavaju atmosferi iz prošlih stoljeća, kada je antisemitizam bio normalizovan i široko rasprostranjen. Za to djelimično krivi i medijsko izvještavanje o ratu u Gazi, koje, kako kaže, demonizira Izrael bez konteksta ili ravnoteže.
Takođe je iskazao nezadovoljstvo nedavnom odlukom Njemačke da zabrani izvoz vojne opreme koja bi mogla biti korištena u operacijama u Gazi, smatrajući da takav potez narušava povjerenje i dugogodišnju saradnju.
Regev je dao i kritiku na račun Francuske i Velike Britanije, koje razmatraju priznanje palestinske države. Takve inicijative, tvrdi, ne vode ka miru, već ohrabruju Hamas i dodatno podstiču sukob. Po njegovim riječima, nema smisla razgovarati o palestinskoj državnosti dok je Hamas „aktivni akter koji ugrožava živote civila“.
U zaključku, Regev je naglasio da je Izrael najpouzdaniji saveznik EU na Bliskom istoku, navodeći sljedeće argumente:
-
Demokratski poredak
-
Zaštita manjinskih prava, uključujući LGBTQ zajednicu
-
Sigurnosna stabilnost
-
Absencija problema s ilegalnim migracijama
Sve ovo, prema njemu, čini Izrael „savršenim susjedom“ koji zaslužuje podršku, a ne osudu.
Iako su njegove riječi izazvale reakcije i među diplomatama i u medijima, ostaje neizvjesno hoće li Evropska unija uspjeti usaglasiti zajednički stav prema Izraelu u vezi sa ratom u Gazi i humanitarnim implikacijama. Jasno je, međutim, da se jaz između Brisela i Tel Aviva produbljuje, dok ratne slike iz Gaze i političke tenzije nastavljaju polarizirati javnost i donosioce odluka širom Evrope.
