Susret lidera zemalja regije u okviru procesa Brdo–Brioni u albanskom gradu Draču izazvao je veliko zanimanje političke javnosti, posebno zbog prisustva dvojice važnih regionalnih aktera – Željka Komšića i Zorana Milanovića. Ovaj susret, kako su prenijeli brojni mediji, mogao bi imati šire političke implikacije, naročito u kontekstu odnosa između Bosne i Hercegovine i Hrvatske, ali i unutar samih političkih struktura u BiH.
Domaćin ovogodišnjeg sastanka bio je predsjednik Albanije Bajram Begaj, koji je uz predsjednika Republike Hrvatske Zorana Milanovića i predsjednicu Slovenije Natašu Pirc-Musar uputio poziv liderima zemalja učesnica. Cilj ovog foruma jeste jačanje regionalne saradnje, stabilnosti i evropskih integracija zapadnog Balkana, čemu proces Brdo–Brioni već godinama teži.
Veče uoči samita u Draču, albanski predsjednik je upriličio svečanu večeru za sve prisutne zvaničnike. Druženje je, prema objavama na društvenim mrežama, proteklo u prijateljskoj i neformalnoj atmosferi, što se može smatrati važnim korakom ka ublažavanju političkih tenzija koje često prate odnose među državama regije. Željko Komšić, predsjedavajući Predsjedništva BiH, javnosti se obratio kratkom porukom u kojoj je zahvalio domaćinu na gostoprimstvu i podsjetio na važnost dijaloga i saradnje u ovakvim formatima.
Njegova objava glasila je: “Hvala domaćinu Bajramu Begaju za poziv na večer uoči samita Brdo–Brioni čiji je domaćin ove godine Albanija.” Uz poruku je priložio i video zapis atmosfere sa prijema, što je izazvalo brojne reakcije na društvenim mrežama.
Ovakvi susreti, iako često simbolični, imaju duboku političku pozadinu. Komšićev susret sa Zoranom Milanovićem u Draču mnogi analitičari vide kao događaj koji bi mogao “zaboljeti” one koji su posljednjih mjeseci insistirali na produbljivanju razlika između političkih predstavnika BiH i Hrvatske. Upravo zbog toga, ovaj događaj se u pojedinim medijima tumači i kao gest pomirenja i političke zrelosti.
Prema planu samita, program procesa Brdo–Brioni odvija se u nekoliko faza:
- 10:50 sati: zajednička fotografija svih učesnika samita, što simbolizira jedinstvo i spremnost na saradnju;
- plenarno zasjedanje, tokom kojeg lideri država iznose svoje stavove o regionalnim pitanjima, evropskom putu i bezbjednosnim izazovima;
- 12:30 sati: konferencija za novinare na kojoj će se iznijeti zaključci i saopštenja usvojena tokom sastanka.
Ovakva dinamika pokazuje da se teži konkretnim rezultatima i da nije riječ samo o protokolarnom okupljanju, već o pokušaju da se kroz dijalog razriješe dugotrajna neslaganja među susjedima. Posebna pažnja biće posvećena evropskim integracijama regiona, pitanju mira i stabilnosti, ali i ekonomskim odnosima koji predstavljaju ključ održivog razvoja zapadnog Balkana.
Na samitu će, osim predstavnika Bosne i Hercegovine i Hrvatske, učestvovati i lideri drugih država koje tradicionalno podržavaju ovu inicijativu, uključujući i Sloveniju, Srbiju, Crnu Goru, Sjevernu Makedoniju i Kosovo. Time Brdo–Brioni proces ponovo potvrđuje svoju ulogu kao regionalne platforme za politički dijalog.
Kontekst održavanja ovog susreta posebno je zanimljiv kada se posmatra u svjetlu odnosa Plenković–Milanović i njihovog različitog pristupa prema Bosni i Hercegovini. Dok hrvatski premijer Andrej Plenković zagovara politiku otvorenog pritiska prema Sarajevu, Milanović je ranije više puta iskazivao spremnost da razgovara sa svim legitimnim predstavnicima BiH, uključujući i Komšića, koga dio hrvatske politike osporava. Upravo zbog toga, njihovo ponovno viđanje na istom događaju nosi simboličku težinu i može se shvatiti kao signal da dijalog ipak nije isključen.
Takođe, prisustvo Nataše Pirc-Musar, predsjednice Slovenije, dodatno naglašava značaj procesa Brdo–Brioni. Slovenija je, uz Hrvatsku, osnivač ovog formata, a njeno učešće i dalje ima ključnu ulogu u promovisanju evropskog puta zapadnog Balkana. Slovenski pristup, koji je uglavnom umjeren i podstiče saradnju, često djeluje kao most između različitih političkih interesa u regionu.
Zaključno, sastanak lidera u Draču predstavlja više od uobičajenog protokolarnog okupljanja. On je simbol pokušaja da se u regionu, prepunom tenzija i neriješenih pitanja, izgradi nova atmosfera povjerenja. Komšićev i Milanovićev susret mogao bi otvoriti prostor za smirivanje napetosti između Sarajeva i Zagreba, dok prisustvo drugih lidera svjedoči o želji da se politički i ekonomski odnosi na Balkanu podignu na viši nivo.
Iako konkretni rezultati samita još nisu poznati, sama činjenica da su se svi lideri okupili u prijateljskom duhu nosi pozitivnu poruku. Proces Brdo–Brioni time ostaje važan instrument regionalne stabilnosti, komunikacije i evropske perspektive koja, unatoč brojnim izazovima, i dalje predstavlja zajednički cilj država jugoistočne Evrope.
