Sanin Musa je ime koje je u posljednjih nekoliko godina izazvalo veliku pažnju bosanskohercegovačke javnosti, kako zbog svojih kontroverznih vjersko-političkih stavova, tako i zbog sumnjivih veza sa ekstremističkim krugovima. Njegov put od obećavajućeg sportiste do samoproglašenog “zaštitnika muslimana” i Facebook-prosvjetitelja pun je drame, tragedije, radikalizacije i političkih ambicija koje nikada nisu urodile ozbiljnim rezultatima, ali su ostavile dubok trag u društvenom tkivu zemlje.
Rođen 1972. godine u Sarajevu, Sanin Musa je odrastao u naselju Koševsko Brdo kao sasvim običan dječak. Njegova najveća strast bila je košarka, a važio je za talentovanog i perspektivnog sportistu. Međutim, izbijanjem rata 1992. godine, sve se promijenilo. Pridružio se Armiji Republike Bosne i Hercegovine, a tokom borbi zadobio je ozbiljnu povredu šake koja mu je nepovratno uništila snove o profesionalnoj karijeri.
Najtragičniji trenutak njegovog života dogodio se 22. jula 1993. godine, kada su mu roditelji poginuli od granate dok su pokušavali da donesu vodu tokom opsade Sarajeva. Tog dana je na grad palo čak 3777 granata. Ova tragedija ostavila je Sanina i njegovu mlađu sestru Nirmelu same, bez ikakve porodične podrške. Bio je to trenutak preokreta – lična tuga i društvena izolacija postali su plodno tlo za ideološku indoktrinaciju.
U ratnim godinama Sarajevo su počeli posjećivati strani mudžahedini i islamski misionari, donoseći sa sobom radikalnu verziju selefijskog islama. Musa je, u tom trenutku ranjiv i emocionalno devastiran, postao laka meta za novačenje. Počeo je propagirati “pravi” islam među komšijama, a njegovo ponašanje postajalo je sve agresivnije i netolerantnije. U tom periodu dolazi do incidenta sa njegovom sestrom koju je fizički napao jer se nije slagala s njegovim radikalnim stavovima. Njegove tvrdnje o “zabranjenim” stvarima dovele su do toga da izbaci kućnog ljubimca, a sestru pretuče zbog “neprimjerene” odjeće. Nakon tog incidenta, Nirmela je pobjegla iz porodičnog doma.
Nakon rata, Musa odlazi u Novi Pazar gdje završava Fakultet za islamske studije, a zatim i postdiplomske studije iz islamistike. Tokom narednih godina predavao je, putovao, držao hutbe i predavanja, a 2013. godine osnovao je džemat u Beču. Međutim, njegov profesionalni put bio je u sjeni sumnjivih veza sa radikalnim grupama, uključujući i Aktivnu islamsku omladinu (AIO), organizaciju koju je američki State Department označio kao terorističku. Musa je bio jedan od najaktivnijih članova AIO u Sarajevu.
Tokom kasnih 1990-ih, njegovo ime se pojavljuje u nekoliko ozbiljnih istraga:
-
Bio je sumnjičen u vezi sa atentatom na Nedžada Ugljena, pomoćnika direktora AID-a.
-
Njegovo ime je spominjano nakon što je ispod mosta, pred posjetu pape Ivana Pavla II Sarajevu, otkrivena velika količina eksploziva.
-
Tokom ispitivanja o Ugljenovoj smrti, Musa je dao neuvjerljiv alibi i imao pozitivne reakcije na poligrafskim testovima.
U međuvremenu se Musa i ženio, te razvodio. Njegov prvi brak je propao jer je supruga odbila da prihvati šerijatski princip više žena. Danas je otac petoro djece iz dva braka, a vjersku disciplinu pokušavao je provoditi i unutar porodice, često na način koji se graniči sa verbalnim i fizičkim zlostavljanjem.
Jedan od najstrašnijih primjera posljedica njegove ideološke indoktrinacije desio se 2006. godine, kada je Vedad Hafizović, njegov rođak, ubio vlastitu majku. Istragom je utvrđeno da je Vedad godinama bio pod Musinim vjerskim uticajem. Ovaj događaj oslikava dubinu i opasnost fanatizma koji Musa propagira – ni najbliži nisu bili pošteđeni.
U političkom smislu, Sanin Musa je osnovao pokret “Vjera. Narod. Država.” i stranku Bosanska narodna stranka, s ambicijom da ujedini vjerske patriote. Njegove aktivnosti su uključivale:
-
Organizaciju protesta protiv Povorke ponosa u Sarajevu.
-
Javno protivljenje vakcinaciji i proglašavanje COVID-19 zavjerom.
-
Okupljanje simpatizera u incidentnim situacijama, poput planiranog masovnog klanjanja u Širokom Brijegu, koje je spriječeno pravovremenom intervencijom FUP-a.
Međutim, njegova politička karijera nije urodila ozbiljnim rezultatima. Šira javnost ga prepoznaje prvenstveno kao anti-LGBT aktivistu, a ne kao političkog lidera. Njegove aktivnosti su došle pod pažnju i međunarodnih diplomatskih krugova – turski ambasador u BiH čak je upozorio tadašnjeg člana Predsjedništva Šefika Džaferovića da Musa “radi za jednu stranu službu”.
Musa je zabranjen za ulazak u Srbiju 2022. godine iz sigurnosnih razloga, a u njegovom užem krugu se nalaze i lica poput Fatih Hasanovića, koji je osuđen zbog učešća u ratnim dejstvima u Siriji u redovima ISIL-a.
Zaključno, Sanin Musa nije običan politički aktivista ili vjerski mislilac. On je kompleksna i, po mnogima, opasna ličnost koja je prošla put od traumatiziranog mladića do lidera pokreta koji širi netoleranciju, radikalizam i vjerski ekstremizam. Njegovo djelovanje pokazuje koliko se bol, gubitak i društvena nestabilnost mogu pretvoriti u izvor ideološke radikalizacije. Iako mu institucionalna moć izmiče, njegov uticaj na pojedince i zajednice koje ga slijede nije zanemariv – i to je ono što njegov slučaj čini posebno zabrinjavajućim.
