Milorad Dodik, predsjednik bh. entiteta RS, danas se obratio javnosti nakon sastanka vladajuće koalicije u RS-u i tom prilikom iznio niz uvredljivih, šovinističkih i historijski neutemeljenih tvrdnji koje su izazvale brojne reakcije u domaćoj i regionalnoj javnosti.
Na izjave bjegunca od bh. pravosuđa osvrnuo se i primarijus dr. Adem Zalihić. Kaže da je Dodik svojom šovinističkom izjavom samo dodao jednu kockicu u mozaik postdejtonskih stremljenja o podjeli Bosne.
Bošnjaci su stoljećima bili ometani da saznaju vlastitu srednovjekovnu historiju, kako ne bi mogli, iz tog perioda samostalne bosanske države, crpiti nacionalnu i državotvornu snagu. Povijest Bošnjaka bila je posebno nepoželjna znanstvena tema u bivšoj državi. Prema povijesti Bošnjaka zvanični politički i državni organi Jugoslavije, ali i akademski krugovi vrlo često su imali neprijateljski stav. Stanovnici Bosne u srednjem vijeku za sebe su tvrdili da su (pravi) kristjani, sljebenici prave, apostolske crkve, poslije označene kao Crkva bosanska. U nacionalnom smislu su bili označeni kao stanovnici Bosne, Bošnjani, ili dobri Bošnjani, što će dolaskom Osmanlija i njihovim prihvatanjem Islama evoluirati u naziv Bošnjaci – navodi Zalihić.
Njihovi protivnici, dodaje Zalihić, bilo sa zapada ili istoka, bilo katoličke ili pravoslavne provinijencije, nazivali su ih uglavnom hereticima, manihejima, babunima i paterenima iz Bosne.
U 19. vijeku pojavljuje se za stanovnike Bosne pojam Bogumili, i bogumilostvo, unatoč tome što nema niti jednog zvaničnog, naučnog dokaza da su stanovnici Bosne, bilo kada tokom svoje hiljadugodišnje historije, sebe tako nazivali. I ne samo to, već nema dokaza da su ih njihovi neprijatelji tako nazivali. Stoga je začuđujuća, i zabrinjavajuća servilnost bošnjačkih historičara, koji su primat u tumačenju porijekla i historije svoga naroda, bošnjačkog, kao i Crkve bosanske, stihijski bili prepustili Franji Račkom , hrvatskom katoličkom svećeniku i političaru koji je u 19. stoljeću, u „naučnoj“ javnosti instalirao naziv bogumili za stanovnike srednjovjekovne Bosne i pripadnike Crkve bosanske – istakao je Zalihić.
Takav primjer, da jedan narod za osnovu tumačenja porijeka svoje vjere uzima istraživanje koje je proveo svećenik i političar upravo one vjere i one države koja ga je negirala kroz stoljeća, ističe Zalihić, vjerovatno ne postoji nigdje u svijetu.
Pretpostavke o katoličkom porijeklu bosanskih heretika, da li kao izmišljotina Franje Račkog ili same katoličke crkve u cilju njene želje da ovlada bosanskom srednjovijekovnom državom, javlja ju se i u inozemnoj naučnoj javnosti. Dva najupornija u njenom zastupanju su A. Vaillant i J. Fine. U Hrvatskim naučnim krugovima, ova teorija Franje Račkog je u posljednje vrijeme odbačena, i razvija se nova, proistekla iz trenutnog političkog pragmatizma, koja više odgovara savremenim hrvatskim ciljevima prema Bosni i Bošnjacima, a to je da srednjovijekovna Crkva bosanska predstavljala samo jednu od inačica svete katoličke, rimske crkve, od koje se razlikovala samo u organizaciono-hijerarhijskom smislu, dočim je u dogmatskom pogledu bila istvojetna kao i svak druga crkva koja baštini katolički vjerski nauk – rekao je Zalihić.
A što se tiče pravoslavnog kršćanstva i njegove orgnizirane, institucionalne prisutnosti na tlu srednjovijekovne Bosne, u smislu episkopija, ili manjih organizacionih jedinica, nema nikavih historijskih tragova. Srpska pravoslavna crkva u posljednja dva vijeka svojim neskrivenim stavljanjem u službu velikosrpskih teritorijalnih pretenzija prema Bosni, falsifikovanjem pokušava naslijeđe zajednice bosanskih, arijanskih krstjana, predstaviti kao prisustvo pravoslavnog kršćanstva na tlu Bosne. No svima dostupne činjenice, genocidnih postupaka prema arijanskim krstjanima u području srednovijekovne Raške, i njihovo bježanje pod vlast Kulina bana u Bosnu, govore protiv tih pokušaja iskrivljavanja i prekrajanja historijskih činjenica. Interesantno je istaći i da prvi ortodoksni hramovi u Bosni niču tek u Osmanlijsko vrijeme. Treba naglasiti da kršćanske crkve, katoličke i pravoslavne, u Bosni nikad nisu bile samostalne. Uvijek su bile u sastavu susjednih crkvenih centara – dodao je.
Ističe da sve to govori da je veoma mali procenat stanovništva u srednjovjekovnoj Bosni pripadao rimokatoličkom odnosno pravoslavnom kršćanskom korpusu, dok je većina bila bosanske, arijanske provinijencije.
Diljem i istočnog i zapadnog rimskog carstva zvanična crkva je nemilosrdno progonila i ubijala svakog onong ko nije prihvatao dogmu Svetog trojstvo, što je rezultiralo nestankom mnogih grupacija (patareni, cudigeri), jer njihov otpor, slabiji ili jači, bio je nedovoljan da se odupre sili zvanične crkve. Jedino je u Bosni, bosanskim kristjanima uspijevalo da zadrže svoje monoteističko vjerovanje ili sa većim ili manjim uspjehom da se organiziraju i kao crkva i kao država. Bosna je zbog svoje tolerantnosti vremenom postala utočište svim sljedbama i grupacijam među hrišćanima koje je progonila zvanična, bilo zapadna katolička,bilo istočna pravoslavna crkva – navodi Zalihić.
Kako dodaje Zalihić, Bošnjaci, kao narod, danas imaju nedovoljno izraženu svijest o postojanju samostalne državne tvorevine na prostoru zemlje Bosne, tokom srednjeg vijeka prenosi hayat
Činjenice govore da je ta država sa istim imenom imala najpostojaniji prostor tj. najnaseljeniji teritoriji na kojem se razvijala i traja od svih balkanskih, srednjovijekovnih državno pravnih cjelina. Velkohrvatski i velikosrpski autori su tokom 19. i 20 stoljeća uspjeli ubijediti Bošnjake da im ne treba spoznaja o njihovim precima i njihovoj državi prije dolaska Osmanlija, i preko nesavjesnih bošnjačkih pojedinaca, da im uopšte ne treba nacionalni identitet, već da im je dovoljno samo vjersko ime. Time su stvoreni uslovi za kvazi naučne tvrdnje da je Bosna srpska, odnosno hrvatska. Nastojali su pod svaku cijenu da zatru ime Bošnjak, nazivajući ih poturicama, koji nemaju nikakvo pravo na Bosnu i Hercegovinu. Zbog toga su Bošnjaci tokom posljednje agresije na Bosnu zamalo izgubili domovinu. Iz istih razloga i danas mnogi Bošnjaci ne doživljavaju srednjovijekvne vladare Bosne, kao svoje slavne pretke, od Kulina bana, pa sve do Stjepana Tomaševića. U tom prisvajanju bosanskih vladara posebno su aktivni velikohrvatki akademski radnici, koji su uspjeli ubijediti znatan dio bosanske, hrvatske i međunarodne javnosti, da su bosanski vladari i poznati velikaši, Bošnjani Stjepan Tomaš, Stjepan Tomašević, Stjepan Vukčić Kosača i kraljica Katarina, ustvari Hrvati – govori Zalihić.
Smatra da je danas Dodik svojom šovinističkom izjavom samo dodao jednu kockicu u mozaik postdejtonskih stremljenja o podjeli Bosne!
Nije do njih! Uvijek je bilo samo do nas! I u srednjem vijeku i prije 150 godina, i prije 33! I danas je isključivo samo do nas! Jer jedan “kvalitetan” izdajnik, gori je po jedan narod, od čitave armije neprijatelja – zaključuje Zalihić.
