U istočnoj Siriji, u centralnom zatvoru Deir ez-Zor, desetinama hiljada ljudi, uključujući i žene, oduzeto je dostojanstvo, sloboda i često sam život. Ovaj zatvor, pod upravom režima Bashara al-Assada, postao je sinonim za patnju, mučenje i nepravdu.
Naizgled obična zgrada u Deir ez-Zoru krije mračne tajne jednog od najstrašnijih centara za mučenje u Siriji. Iza zidova, na kojima se sada jasno ocrtava propast nekada moćnog režima, odvijala se drama ljudske patnje koja se ne može ni zamisliti. Na zidovima ćelija ispisana su imena ljudi čije su sudbine zauvijek ostale u mraku. Na vanjskom zidu zgrade, simbolički, stoji natpis: “Destrukcija, tama i smrt”.
Zatvor Deir ez-Zor, koji je bio pod kontrolom Ministarstva unutrašnjih poslova, sada svjedoči o ruševinama i deponijama smeća koje simboliziraju kraj jedne ere nehumanosti. Ekipe agencije Anadolu uspjele su zabilježiti užasavajuće prizore, uključujući uništena policijska vozila u dvorištu i tragove koji ukazuju na nehumane uslove u kojima su zatvorenici boravili.
Svjedočanstva preživjelih: Glasovi iz tame
Basil Kuveyhi, jedan od bivših zatvorenika, proveo je 88 dana u zatvoru prije nego što je oslobođen nakon pada režima 8. decembra. Njegova ispovijest otkriva detalje tortura kroz koje su zatvorenici prolazili.
“Satima nam nisu dozvoljavali da idemo u toalet. Pucali su na ljude, upotrebljavali suzavac,” kazao je Basil, dok je govorio o mučenjima koja su postala svakodnevica za hiljade ljudi zatvorenih pod režimom. On je apelirao na pravdu, naglašavajući da “svi elementi režima moraju biti pozvani na odgovornost”.
Sistematsko kršenje ljudskih prava
Zatvor u Deir ez-Zoru bio je samo jedno od mjesta gdje su ljudi mučeni i ubijani. Tokom vladavine režima Baasa, deseci centara poput ovog, uključujući i ozloglašeni zatvor Sednaya, bili su poprišta strašnih zločina. Od početka narodne pobune u Siriji u martu 2011. godine, prema podacima Sirijske mreže za ljudska prava (SNHR), najmanje 1,2 miliona Sirijaca pritvoreno je i podvrgnuto torturi.
Međutim, strahuje se da stvarne brojke daleko premašuju ove podatke. Prema procjenama, deseci hiljada ljudi prošli su kroz nehumane uvjete, a mnogi od njih nikada nisu registrovani ili dokumentovani. Njihove sudbine ostaju nepoznate, a porodice bez odgovora.
Sjećanje kao opomena
Pad režima Bashara al-Assada donio je oslobađanje hiljada zatvorenika, ali ostavio je iza sebe neizbrisive tragove bola i gubitka. Zatvor u Deir ez-Zoru sada stoji kao simbol mračnog perioda u sirijskoj historiji, podsjećajući svijet na važnost borbe za ljudska prava, pravdu i odgovornost.
Međunarodna zajednica, zajedno s organizacijama poput SNHR-a, pozvana je da osigura da svi oni koji su odgovorni za ove zločine budu izvedeni pred lice pravde. Sudbine mnogih zatvorenika možda nikada neće biti razjašnjene, ali njihova priča mora ostati zapamćena – kao opomena, ali i kao podsjetnik na važnost zaštite ljudskog dostojanstva prenosi tuzlanski.ba
