Sjednica Narodne skupštine Republike Srpske na kojoj se raspravljalo o budžetu za 2026. godinu protekla je u napetoj atmosferi, a umjesto uobičajene tehničke diskusije o prihodima i rashodima, pažnju javnosti obilježili su politički istupi, oštre kritike i potpuni muk u skupštinskoj sali nakon pojedinih izjava. Iako je formalni fokus bio na Prijedlogu budžeta Republike Srpske za 2026. godinu, rasprava je otvorila i niz osjetljivih pitanja o transparentnosti trošenja javnog novca, političkoj odgovornosti i odnosu vlasti prema javnosti.
Pred poslanicima se našao budžet planiran u iznosu od 7,409 milijardi konvertibilnih maraka, koji je razmatran po hitnom postupku. Prema dostavljenim podacima, planirani prihodi iznose 5,588 milijardi KM, dok su budžetski rashodi predviđeni na nivou od 5,760 milijardi KM. To znači da su rashodi veći u odnosu na prethodni rebalans budžeta za ovu godinu za 337 miliona KM, što je već u startu otvorilo prostor za kritike opozicije. Sam način razmatranja – po hitnom postupku – dodatno je pojačao sumnje u namjeru vlasti da ograniči ozbiljniju raspravu.
Uz budžet, poslanici su istovremeno razmatrali i nekoliko pratećih akata, takođe po hitnom postupku, među kojima su bili:
-
Prijedlog zakona o izvršenju budžeta Republike Srpske za 2026. godinu,
-
prijedlozi odluka o dugoročnom zaduživanju entiteta u 2026. godini,
-
odluke o kratkoročnom zaduživanju putem emisije trezorskih zapisa,
-
prijedlog odluke o maksimalnom iznosu garancija koje Republika Srpska može izdati tokom 2026. godine.
U uvodnom izlaganju, entitetska ministrica finansija Zora Vidović istakla je da je predloženi budžet za 2026. godinu značajno veći u odnosu na drugi rebalans budžeta za tekuću godinu. Kako je navela, riječ je o povećanju od 659 miliona KM, odnosno 9,8 posto, što je, prema njenim riječima, pokazatelj stabilnosti javnih finansija i planiranog ekonomskog rasta. Međutim, takvo obrazloženje nije naišlo na jednoglasno odobravanje, naročito među opozicionim poslanicima.
Prava politička drama uslijedila je tokom obraćanja Nebojše Vukanovića, poslanika Liste za pravdu i red, čije je izlaganje izazvalo potpunu tišinu u skupštinskoj sali. On je pažnju usmjerio na jednu, kako je rekao, posebno problematičnu budžetsku stavku – budžet predsjednika Republike Srpske, koji prema njegovim navodima iznosi više od 80 miliona KM.
Vukanović je naglasio da je, prema dostupnim informacijama, apsurdno da se toliki iznos izdvaja za funkciju koju Milorad Dodik formalno više ne obavlja iz Palate Republike. Posebno je istakao izostanak ozbiljne javne rasprave o toj temi, kao i potpuni manjak reakcija institucija i medija. U pokušaju da plastično prikaže razmjere, Vukanović je napravio poređenje s primjerom iz sporta, navodeći da je Željko Obradović, iako jedan od najtrofejnijih evropskih trenera, smijenjen zbog neispunjenih očekivanja uz znatno manji budžet i platu, dok se istovremeno ogromni iznosi u politici troše bez ikakvog javnog polaganja računa.
U svom izlaganju, Vukanović je dodatno problematizirao i druge budžetske nelogičnosti, govoreći o, kako je rekao, spornim imenima i slučajevima koji se dovode u vezu s finansijskim manipulacijama. Posebno je spomenuo Rašida Serdarova, ističući da mu je imovina oduzeta u Francuskoj, te doveo u pitanje zašto se takve osobe i dalje pojavljuju u kontekstu ekonomskih i političkih aranžmana Republike Srpske. Takve tvrdnje dodatno su pojačale napetost i dovele do vidljive nelagode među poslanicima vladajuće većine.
Zanimljivo je da nakon ovih izjava nije uslijedila ozbiljna replika niti rasprava, što je dodatno osnažilo utisak o svojevrsnom muku u parlamentu. Opozicija je to protumačila kao izbjegavanje odgovornosti, dok su predstavnici vlasti ostali suzdržani, fokusirajući se na formalni tok sjednice.
U nastavku zasjedanja, najavljeno je razmatranje i dodatnih zakonskih rješenja, među kojima su:
-
izmjene i dopune Zakona o porezu na dohodak,
-
izmjene i dopune Zakona o porezu na dobit,
takođe po hitnom postupku, što je izazvalo dodatne kritike zbog nedostatka vremena za temeljitu analizu njihovih ekonomskih i socijalnih posljedica.
U zaključku, rasprava o budžetu Republike Srpske za 2026. godinu pokazala je da finansijski dokumenti nisu samo zbir brojki, već i ogledalo političkih odnosa i prioriteta vlasti. Istupi poput onog Nebojše Vukanovića otvorili su pitanja transparentnosti, odgovornosti i svrhe javne potrošnje, ali su istovremeno razotkrili i duboku podjelu unutar parlamenta. Iako je budžet formalno ušao u skupštinsku proceduru, ostaje utisak da ključna pitanja o trošenju javnog novca i dalje ostaju bez jasnih odgovora.
