U narednim danima Balkan i dijelovi Mediterana naći će se pod direktnim uticajem izuzetno snažnog meteorološkog poremećaja koji bi mogao izazvati ozbiljne posljedice po ljude, infrastrukturu i prirodnu sredinu. Prema upozorenjima koje je izdao Severe Weather Europe, predstoji period ekstremnih vremenskih nepogoda sa izraženim potencijalom za haos u više zemalja jugoistočne Evrope.
Ova neuobičajeno snažna ciklona donosi sa sobom ekstremne oluje, koje će se razviti uslijed kombinacije faktora poput visoke temperature, izražene vlažnosti i snažnih strujanja u višim slojevima atmosfere. Sve zajedno čini savršene uslove za razvoj superćelijskih oluja, koje su među najopasnijim oblicima atmosferskih poremećaja.
Nakon višednevnog toplotnog talasa koji je iscrpio regiju, tokom nedjelje će s područja zapadne Evrope nad jugoistočni dio kontinenta nadirati duboki visinski val. Taj val će sa sobom donijeti znatno hladniji zrak, što u spoju s prethodnom toplotom i vlagom stvara eksplozivne atmosferske uslove. Uz prisustvo snažnog mlaznog toka i izraženog smicanja vjetra, formiraće se uslovi za oluje koje mogu donijeti:
-
Razornu tuču (potencijalno i do 6 cm promjera)
-
Orkanske udare vjetra (do 120 km/h)
-
Ekstremne količine kiše (do 100 mm za 24 sata)
-
Moguću pojavu tornada, naročito u određenim zonama visokog rizika
Prvi val nevremena očekuje se već u nedjelju poslijepodne, s tim da će najugroženija područja biti istočni Balkan. Atmosferska nestabilnost u toj regiji biće izrazita, što otvara prostor za razvoj superćelijskih oblaka – formacija koje često nose sa sobom tornada, jaku tuču i lokalne poplave.
Na osnovu procjene meteoroloških stručnjaka, objavljena je i klasifikacija rizika:
-
Najviši nivo upozorenja (HIGH risk) izdan je za:
-
sjeveroistočnu Rumuniju
-
sjevernu Moldaviju
-
jugozapadnu Ukrajinu
U tim regijama moguće su najintenzivnije oluje sa tornadima i pljuskovima koji mogu izazvati poplave.
-
-
Srednji do pojačani rizik (MDT/ENH risk) obuhvata:
-
centralnu i zapadnu Ukrajinu
-
većinu teritorije Rumunije
-
jugoistočnu Poljsku
-
sjeverozapadnu Bugarsku
-
Srbiju
Iako se očekuje manja učestalost oluja nego u high-risk zoni, potencijal za jake vremenske nepogode i dalje je prisutan.
-
Prema prognozama, nestabilnost će dodatno eskalirati u ponedjeljak kada se novi visinski poremećaj bude spuštao preko Alpa i Sredozemlja. U tom procesu, iznad sjeverne Italije formiraće se ciklona, koja će se potom premjestiti prema Jadranu i donijeti nove serije snažnih grmljavinskih oluja.
Područja pod MDT/ENH rizikom za ponedjeljak uključuju:
-
sjevernu Italiju
-
Jadransko more
-
južnu Hrvatsku
-
zapadne dijelove Bosne i Hercegovine
-
južni dio centralne Srbije
-
sjevernu Albaniju
U tim regijama moguće su vremenske nepogode koje podrazumijevaju:
-
vjetrove jačine do 90 km/h
-
tuču promjera do 6 cm
-
intenzivne padavine do 100 mm u 24 sata
Zbog kombinacije hladnijeg zraka u višim slojevima i visoke vlage pri tlu, postoji visok rizik od stvaranja složenih višestaničnih olujnih sistema, uključujući tzv. “bow-echo” strukture, koje se obično povezuju s izuzetno jakim i široko rasprostranjenim udarima vjetra.
Tokom dana u ponedjeljak, najintenzivnija aktivnost oluja očekuje se upravo nad regijama zapadnog i centralnog Balkana. Do utorka ujutro, većina ovog sistema trebalo bi da se premjesti prema jugoistoku i postepeno oslabi, ostavljajući za sobom potencijalne štete.
Građanima pogođenih područja se snažno preporučuje:
-
Redovno praćenje lokalnih meteoroloških izvještaja
-
Izbjegavanje boravka na otvorenom tokom vremenskih nepogoda
-
Priprema za moguće poremećaje u snabdijevanju električnom energijom i vodosnabdijevanju
-
Zaštita imovine od mogućih udara vjetra i poplava
Sinoptičke situacije poput ove – koje spajaju toplotni val, vlažnost, visinski poremećaj i snažan mlazni tok – stvaraju idealne uslove za razvoj najopasnijih oblika vremenskih nepogoda. Iako vremenske prilike ne možemo kontrolisati, pravovremena informisanost i oprez mogu napraviti razliku između sigurnosti i rizika.
Ono što predstoji u narednim danima nije obična promjena vremena – već složeni meteorološki sistem sa potencijalno razornim posljedicama. Kako se sve više oslanjamo na precizne meteorološke modele i međunarodne prognoze, ostaje na građanima i lokalnim vlastima da odgovorno reaguju na upozorenja i poduzmu sve potrebne mjere zaštite.
Hvala Vam na čitanju!
