Prisustvo delegacije Saveza nezavisnih socijaldemokrata (SNSD) svečanoj proslavi Dana nezavisnosti Sjedinjenih Američkih Država, održanoj 2. jula 2025. godine u Ambasadi SAD-a u Sarajevu, izazvalo je snažnu reakciju u javnosti, naročito od strane Nebojše Vukanovića, lidera Stranke za pravdu i red. Njegova objava, u kojoj iznosi ozbiljna politička pitanja i kritike, dodatno je rasplamsala već uzburkane odnose na političkoj sceni Republike Srpske.
Vukanović je u svom komentaru detaljno opisao sastav delegacije SNSD-a, koju je predvodio Srđan Amidžić, aktuelni ministar finansija u Vijeću ministara BiH. Pored njega, u delegaciji su bili i Aleksandar Goganović, zamjenik ministra odbrane BiH, te Žarko Laketa, direktor Službe za poslove sa strancima BiH. Prisustvo visokih zvaničnika na proslavi američkog nacionalnog praznika izazvalo je niz pitanja, od kojih se najvažnije odnosi na pravu prirodu i sadržaj razgovora koje su ti politički predstavnici eventualno vodili sa američkim diplomatama.
Jedno od ključnih pitanja koje Vukanović postavlja odnosi se na mogućnost da je tokom susreta u Ambasadi razgovarano o, kako kaže, ideji preseljenja migranata iz Južne Amerike na teritoriju Republike Srpske. Ova spekulacija ima uporište u nedavnoj izjavi Milorada Dodika, koji je, tokom svog gostovanja u jednoj emisiji sa (IZ)Rodom Blagojevićem, navodno ponudio američkom predsjedniku Donaldu Trampu da Republika Srpska primi određeni broj migranata u zamjenu za političke ustupke, što je izazvalo kontroverze i negodovanje javnosti.
Vukanović dalje ističe prisustvo i drugih političkih figura koje su dio SNSD-ove strukture ili njihovih bliskih saveznika, među kojima su Siniša Milić, gradonačelnik Brčko Distrikta, te Goran Selak, predsjednik Specijalističke partije RS i, kako ga opisuje, blizak saradnik Igora Dodika. Posebno je naglašeno da se Selak fotografisao ispod portreta Bila Clintona, bivšeg američkog predsjednika, čiju politiku Vukanović smatra izrazito antisrpskom, podsjećajući na bombardovanja Republike Srpske i Srbije 1995. i 1999. godine.
U tom kontekstu, Vukanović dovodi u pitanje moralnu osnovu prisustva srpskih političkih predstavnika na događaju koji simbolizuje politički entitet čija je prošla vojna intervencija ostavila teške posljedice po srpski narod. Prema njegovim riječima, takvo ponašanje ne predstavlja nikakvu diplomatsku pragmatičnost, već akt dubokog političkog licemjerja i samoponiženja.
Pored toga, izražena je zabrinutost zbog planova Vlade Republike Srpske da, kako navodi, iz budžeta izdvoji dodatnih 40 miliona KM za potrebe lobiranja u Sjedinjenim Američkim Državama. Cilj tog lobiranja, prema Vukanoviću, nije razvoj privrede ili jačanje međunarodnih odnosa, već pokušaj da se ukinu sankcije uvedene Miloradu Dodiku, njegovim saradnicima i članovima porodice. Te sankcije su, podsjećanja radi, uvedene zbog Dodikove politike koju međunarodni faktori ocjenjuju kao destabilizujuću i antidejtonsku.
Vukanović optužuje vlasti da kroz ovaj proces pokušavaju “kupiti političku milost” SAD-a tako što, kako tvrdi:
-
Otvoreno nude američkim kompanijama prirodne resurse Republike Srpske, uključujući rudnike rijetkih metala;
-
Koriste javni novac za lične političke ciljeve, što stvara duboko nepovjerenje među građanima;
-
Prikrivaju političke neuspjehe propagandom o navodnim velikim međunarodnim uspjesima.
Ovakvo ponašanje, navodi Vukanović, ne samo da podriva kredibilitet Republike Srpske na međunarodnoj sceni, već i gura društvo u sve dublju političku i moralnu krizu. Umjesto da se ulaže u infrastrukturne projekte, obrazovanje, zdravstvo ili pomoć najugroženijim kategorijama stanovništva, vlast, prema njegovom mišljenju, troši javna sredstva za zaštitu ličnih interesa političke elite.
Zaključno, autor ističe da se sve ovo dešava u atmosferi u kojoj nema ozbiljne javne rasprave niti odgovornosti. Mediji pod kontrolom vlasti ignorišu važne teme, dok je javnost sve više iscrpljena višegodišnjom izloženošću manipulacijama, ekonomskom propadanju i političkoj apatiji. U takvom društvenom ambijentu, poručuje Vukanović, čak i najbesmislenije političke odluke prolaze bez otpora, jer su građani izgubili vjeru da se nešto zaista može promijeniti.
Zbog svega navedenog, njegovo obraćanje ima za cilj da podsjeti javnost na važnost kritičkog razmišljanja, političke odgovornosti i transparentnosti, a posebno na potrebu da se državni resursi štite i koriste u interesu naroda, a ne političkih partija i njihovih lidera.
