Porodica Assad je oduvijek bila enigma kada je u pitanju njeno stvarno bogatstvo. Prema procjenama američkog Ministarstva vanjskih poslova iz 2022. godine, lično bogatstvo sirijskog predsjednika Bashara al-Assada i njegove supruge Asme iznosi između jedne i dvije milijarde dolara, što je okvirno između 950 miliona i 1,5 milijardi eura. Iako se radi o ogromnim brojkama, mnogi stručnjaci smatraju da je ovo samo vrh ledenog brijega, dok spekulativnije procjene govore o znatno većem bogatstvu koje se proteže kroz nekretnine, zlato i tajne račune.
Jedan od upečatljivih primjera njihove imovine uključuje nekretnine smještene u Dubaiju, Moskvi i Londonu, dok njihovi deseci tajnih bankovnih računa služe kao sredstvo za upravljanje ogromnim novčanim tokovima. Na primjer, tokom početka sirijskog građanskog rata, vlasti u Velikoj Britaniji su zamrznule račun na kojem se nalazilo 48 miliona eura u londonskoj podružnici banke HSBC. Takođe, spekulira se da porodica posjeduje do 200 tona zlata, kao i imovinu procijenjenu na 22 milijarde dolara, dok neki čak tvrde da bi ukupna vrijednost njihovog skrivenog bogatstva mogla dostići 122 milijarde dolara.
Ono što izaziva posebno zanimanje jeste način na koji porodica Assad održava ovaj imidž. Iako su vanjskom svijetu često predstavljani kao “ljudi iz naroda”, stvarnost je daleko od toga. Građani iz njihove četvrti svjedočili su da su porodica vozila obične automobile i pohađala lokalne škole. Međutim, tragovi njihovog bogatstva otkriveni su kroz različite sudske postupke i zamrznutu imovinu. Primjeri uključuju:
- Zamrzavanje bankovnog računa Assadovog rođaka Ramija Makloufa sa 3,2 miliona dolara u Švicarskoj 2016. godine zbog sumnje u pranje novca.
- Zapljenu imovine vrijedne 600 miliona eura Assadovog strica Rifata u Španiji i Francuskoj, uključujući luksuzne hotele, restorane i druge nekretnine.
Maklouf, koji je bio ključna figura u Assadovom krugu sve dok se nije posvađao s porodicom, imao je bogatstvo procijenjeno na između 5 i 10 milijardi dolara, dok je samo Assad nadmašivao ove cifre. Ovi primjeri pokazuju razmjere ekonomske eksploatacije unutar režima.
Asadovi su, prema izvještajima, uspjeli ostvariti ogromnu kontrolu nad ekonomijom Sirije. Oni su direktno ili indirektno uključeni u gotovo sve veće ekonomske operacije u zemlji. Prema izvještaju američkog State Departmenta iz 2022. godine, porodica je povezana s aktivnostima poput:
- Trgovine drogom, posebno proizvodnje i distribucije Captagona, vrlo profitabilnog oblika metamfetamina.
- Šverca oružjem i drugih ilegalnih aktivnosti.
- Kontrole nad ekonomskim tokovima kroz “naizgled legitimne korporacije i neprofitne organizacije”.
Njihovo bogatstvo dodatno je umnožavano kroz direktan uticaj na državne ugovore. Na primjer, kompanija u vlasništvu Assadovih prijatelja dobila je ugovor za obnovu dvije najveće elektrane u Siriji. Ovo je samo jedan od brojnih slučajeva u kojem režim koristi javne resurse za vlastitu korist. Tokom posljednjih godina, Assad je konsolidovao kontrolu nad ključnim ekonomskim tokovima, često preusmjeravajući bogatstvo članova porodice i saveznika u svoju korist.
Iako su Assadovi napustili Siriju nakon eskalacije građanskog rata, iza sebe su ostavili mnoštvo luksuznih predmeta, uključujući garaže pune luksuznih automobila kao što su Ferrari, Lamborghini i Rolls Royce. Ipak, prema izjavama svjedoka, porodica se dobro pripremila za egzil, koristeći prethodno opran novac i ulaganja u inostranstvo. Rusija se, kao njihov ključni saveznik, istaknula kao sigurna destinacija za sirijsku gotovinu, što potvrđuje i transfer gotovine vrijedan 250 miliona dolara u moskovsku zračnu luku Vnukovo tokom 2018. i 2019. godine.
Dodatno, Financial Times je izvijestio da porodica Assad posjeduje najmanje 18 luksuznih stanova u Moskvi, dok je šira porodica kupovala dodatne nekretnine tokom istog perioda. Ovakvi transferi naglašavaju povezanost Assada s ruskim finansijskim i političkim strukturama.
Ono što posebno zabrinjava jeste situacija običnih građana Sirije. Od početka građanskog rata, nacionalni dohodak zemlje smanjen je na svega 9 milijardi dolara. Prema podacima Svjetske banke, siromaštvo pogađa čak 69% stanovništva, što je ekvivalentno oko 14,5 miliona Sirijaca. Istovremeno, bogatstvo Assadove porodice simbolizira nesrazmjernu moć i resurse koncentrisane u rukama jedne elite.
Iako su mnogi pozivi upućeni međunarodnim organizacijama da se oduzeta sredstva Assadovih vrate sirijskom narodu, proces je spor i kompleksan. Zamrznuti račun u Londonu sa 40 miliona britanskih funti, koji je porastao na 55 miliona zbog kamata, predstavlja samo kap u moru u odnosu na cjelokupnu mrežu imovine Assadovih. Ova priča ukazuje na dubinu korupcije i sistematske eksploatacije koja je obilježila režim porodice Assad, dok se obični ljudi suočavaju s posljedicama razaranja i siromaštva prenosi hayat
